אַריה ערליך, דער שעף־רעדאַקטאָר פֿון „משפּחה“, וואָס האָט פּראָדוצירט די פּראָגראַם Courtesy of Mishpacha Magazine
אין אַ טשיקאַווען אינטערוויו פּראָדוצירט פֿונעם אַמעריקאַנער זשורנאַל „משפּחה“, פֿירן צוויי חרדישע מעדיאַ־פֿיגורן אין ישׂראל אַ שמועס אויף ייִדיש וועגן דער ייִדישער שפּראַך.
כאָטש הונדערטער טויזנטער חסידים איבער דער וועלט רעדן הײַנט ייִדיש ווי אַ טאָג־טעגלעך לשון איז דאָס רעדן עפֿנטלעך וועגן דער שפּראַך גופֿא נישט קיין געוויינטלעכע דערשײַנונג.
אינעם ווידעאָ, „וואָס הערצאַך?“, שמועסט אַריה ערליך, דער שעף־רעדאַקטאָר פֿון „משפּחה“, מיט וועלוול קירשנבוים, אַ חסידישן מעדיאַ־שטערן אין ישׂראל וואָס האָט שוין אַרויסגעלאָזט אַ צאָל ווידעאָס אויף ייִדיש וועגן דעם חסידישן לעבן אין ישׂראל. אין איינעם, למשל, באַזוכט ער עטלעכע שילן אין ירושלים, אַרײַנגערעכנט דעם פּרעכטיקן, גרויסן בעלזער בית־מדרש, ווי אויך אַ פּאָר קליינטשיקע, באַשיידענע שטיבלעך וואָס געפֿינען זיך אין די אָרעמע געסלעך פֿון דער שטאָט.
במשך פֿונעם שמועס פֿאַרגלײַכן ערליך און קירשנבוים דעם מצבֿ פֿון ייִדיש בײַ די אַמעריקאַנער חסידים מיט דער סיטואַציע אין ישׂראל. „איך לערן זיך פֿון מאָל צו מאָל אין אַמעריקע,“ זאָגט קירשנבוים. „ווען אַ קינד שטעלט פֿאָר אַ מעשׂה פֿאַרן טאַטן וועגן וואָס איז הײַנט פֿאָרגעקומען אין חדר, לייגט ער עס אַראָפּ, ס׳איז געדיכט!… ס׳איז מעכטיק!… און זיי זאָגן דאָס מיט אַ ניגון… און איך רעד ווי די ירושלימער רעדן, טרוקן… מע ווייסט נישט ווען ביסטו פֿריילעך, ווען ביסטו נערוועז.“
„און זיי לייענען אויף ייִדיש! זיי שרײַבן אויף ייִדיש!“ גיט ערליך צו מיט באַוווּנדערונג. אין ישׂראל לייענען ס’רובֿ חרדים אַ פּנים בלויז עבֿרית און לשון־קודש — „אַחוץ די חסידישע מיידלעך, וואָס לערנען ייִדיש אין די ‘שולעס’!“ גיט ערליך צו.
כאָטש פֿון צײַט צו צײַט זאָגן זיי אַרויס עפּעס נישט־פּינקטלעכס — למשל, אַז סע זענען נישטאָ קיין נײַע ייִדישע ווערטער — איז פֿאָרט אינטערעסאַנט צו הערן ווי זיי זעען דעם הײַנטיקן מצבֿ פֿון ייִדיש אין די חרדישע קרײַזן.
I hope you appreciated this article. Before you go, I’d like to ask you to please support the Forward’s award-winning, nonprofit journalism during this critical time.
At a time when other newsrooms are closing or cutting back, the Forward has removed its paywall and invested additional resources to report on the ground from Israel and around the U.S. on the impact of the war, rising antisemitism and polarized discourse.
Readers like you make it all possible. Support our work by becoming a Forward Member and connect with our journalism and your community.
— Rachel Fishman Feddersen, Publisher and CEO
